సంస్కృత పాఠం - 19

అహం ఫలం ఖాదామి  ----- నేను పండు తింటున్నాను.
అహం పాయసం ఖాదామి --- నేను పాయసం తింటున్నాను.
అహం మోదకం ఖాదామి --- నేను కుడుములు తింటున్నాను.
అహం చాకలేహం ఖాదామి --- నేను చాక్లేట్ తింటున్నాను.
అహం పయోహిమం ఖాదామి --- నేను ఐస్ క్రీం తింటున్నాను.
 మయురః పఠతి ----- మయూర్ చదువుతున్నాడు
మయూరః కిం కిం పఠతి ? మయూర్ ఏమేమి చదువుచున్నాడు ?       కిం ద్వితీయా విభక్తి
మయూరః పత్రికాం పఠతి -- మయూర్ పత్రిక చదువుతున్నాడు.        పత్రికాం ద్వితీయా విభక్తి
  మయూరః  సమాచార పత్రికాం పఠతి         సమాచార పత్రిక చదువుతున్నాడు   సమాచార పత్రిక ద్వితీయా విభక్తి
మయూరః భగవద్గీతాం పఠతి  ,  మయూరః  వేదం పఠతి,   మయూరః పద్య పుస్తకం పఠతి
పైవి ద్వితీయా విభక్తి లో ఉన్నాయి.

పురతః    పృష్ఠతః                                                     దక్షిణతః                    వామతః
పురతః --- ముందు             పృష్ఠతః ---- వెనుక      దక్షిణతః -- కుడివైపు          వామతః --- ఎడంవైపు
ఉపరి--- పైన         అధః -- క్రింద          

మమ -- నాయొక్క  మమ పురతః పుస్తకం అస్తి  --- నా ముందు పుస్తకం ఉంది
                           మమ పురతః మందిరం అస్తి --- నా ముందు గుడి ఉంది
                     శివస్య పురతః నంది అస్తి ---- శివుని ముందు నంది ఉన్నాడు
రామస్య పురతః హనుమంతః అస్తి --- రాముని ముందు హనుమంతుడు ఉన్నాడు
కృష్ణస్య పురతః రాధా అస్తి -- కృష్ణుని ముందు రాధ ఉంది.
సీతాయాః పురతః రామః అస్తి--- సీత ముందు రాముడు ఉన్నాడు
రాధాయాః పురతః కృష్ణః అస్తి---- రాధ ముందు కృష్ణుడు ఉన్నాడు.
ఇక్కడ పుంలింగంలో రామస్య, కృష్ణస్య అని షష్ఠీ విభక్తి వచ్చింది గమనించ వలెను.
అలాగే సీతాయాః రాధాయాః అని స్త్ర్రీ లింగం లో షష్ఠీ విభక్తి రూపాలు వచ్చినవి
సురేశస్య దక్షిణతః గోపాలః అస్తి --- సురేష్ కుడివైపు గోపాల్ ఉన్నాడు
మహేశస్య వామతః గౌరీ అస్తి -- మహేశ్ ఎడం వైపు గౌరి ఉంది
ఉపరి ఆకాశః అస్తి--- పైన ఆకాశం ఉంది
ఉపరి  విద్యుత్ వ్యజనం అస్తి -- పైన ఎలక్ట్రిక్ ఫాన్ ఉంది
ఉపరి నక్షత్రాః సన్తి--- పైన నక్షత్రాలు ఉన్నవి
అధః పృథివీ అస్తి --- క్రింద భుమి ఉంది.
అధః పాద సమ్మార్జనీ అస్తి --- కింద కాళ్ళు తుడుచుకునే బట్ట ఉంది.
అధః పాదరక్షాః సన్తి -- కింద చెప్పులు ఉన్నవి
అస్తి ఏక వచనం ...... సన్తి బహు వచనం